Grieken(land) Digitaal HOME GRIEKSE KEUKEN CURSIEFJES

De verkiezingen in mijn dorp Stemmen in Griekenland is meer dan even een kruis in het stembiljet zetten en de envelop in het gleufje van de stembus laten glijden. Om te beginnen zijn verkiezingen altijd op zondag en dus zijn de meeste kiezers vrij. En bovendien bestaat er in Griekenland geen stemrecht, maar een stemplicht. Althans, voor degene die binnen een straal van honderd vijftig kilometer van zijn geboorteplaats woont. In Griekenland doet zich een merkwaardige situatie voor. Hoewel men, wanneer men naar een andere plaats verhuist, het recht heeft zich in het bevolkingsregister van zijn nieuwe woonplaats te laten inschrijven en daar zijn ‘politieke rechten’ uit te oefenen, doet haast niemand dit. Volksverhuizing De dag van de verkiezingen vindt er een ware volksverhuizing plaats. Net zo als Jozef en Maria een hele tocht maakten om op de dag van de volkstelling in Bethlehem te zijn, zo trekken ook de meeste Grieken weg uit alle delen van het land om op tijd in hun geboorteplaats te zijn. De tolwegen zijn gratis, het openbaar vervoer heeft sterk gereduceerde tarieven en de grote politieke partijen zetten extra bussen en vliegtuigen in om hun stemmers te vervoeren. De enige keer dat ik in Griekenland gestemd had was in 1973 tijdens de kolonelsjunta. Wij moesten ja of neen zeggen tegen de door hen voorgestelde Grondwet. Ik kan me nog goed de grimmige stemming van die periode herinneren. Mijn vader, als ‘bekende’ linkse, was die ochtend erg zenuwachtig. Hij vroeg mij als eerste te gaan stemmen. Hij wilde weten of het mogelijk was geheim te stemmen of dat je voor de ogen van militairen je stem moest uitbrengen. Hij was bang in zijn waardigheid gekwetst te worden. Toen ik hem later vertelde dat er in ieder geval een stemhokje was en dat je niet op je vingers gekeken werd, zag ik zijn gezicht zich ontspannen en maakte hij zich klaar om te gaan stemmen. Aan de verkiezingsperiodes in mijn jeugd heb ik in het algemeen slechte herinneringen. Thuis werd altijd zacht gepraat en mijn vader werd vaak naar het politiebureau geroepen. Ik vond dat heel erg. Ik had er dit jaar behoefte aan om de sfeer van de verkiezingen weer te proeven. De verkiezingscampagne, zoals beloofd was, zou dit jaar anders zijn. Beschaafder, milieuvriendelijk (geen affiches en plastic vlaggetjes) en minder fanatiek. En het ging inderdaad ook zo. Je zou kunnen zeggen het ging bijna op zijn Hollands. De traditie van de postende soldaten voor de stembureaus, om eventuele onlusten te voorkomen, zou dit jaar ook verdwijnen. In de grote steden is dat ook inderdaad gebeurd. Voor het platteland kon het niet zo gauw geregeld worden. Zo heb ik waarschijnlijk voor het laatst de soldaten voor de deur van mijn vroegere lager school de wacht zien houden. Stemmerboekje Het stemmen zelf gaat in Griekenland ook anders dan in Nederland. Men krijgt geen oproep thuisgestuurd om te gaan stemmen. Iedere stemgerechtigde krijgt op zijn verzoek een stemmerboekje. In dat boekje krijg je een stempel als bewijs dat je gestemd hebt. Zonder boekje mag je niet stemmen. Een jurist met de assistentie van een verkiezingscommissie is verantwoordelijk voor de goede gang van zaken. En dat allemaal onder het wakend oog van de afgevaardigden van de politieke partijen die het hele proces nauwlettend in de gaten houden. Je weet maar nooit. Op Schiphol, wachtend op het instappen, werd wel heftig gediscussieerd. Niet over de komende verkiezingen, maar over basketbal en voetbal. Iemand die de discussie op de verkiezingen probeerde te brengen, kreeg geen aandacht. In het dorp was het erg gezellig. In het koffiehuis vlakbij het stemlokaal leek het een ware reunie. Dat aanhangers van de verschillende partijen op hetzelfde terrasje zaten schijnt dit jaar voor het eerst te zijn geweest. Bij vroegere verkiezingen had iedere aanhang zijn eigen koffiehuis. De meesten vonden het veel beter zoals het nu ging. Een enkeling vond het maar een saai boel. Ik vond het een heerlijke belevenis. Ik heb vroegere vrienden en schoolgenoten ontmoet die ik jaren niet gezien had. En al wisten we, door de exit polls, de uitslag al binnen een paar minuten na de sluiting van de stembussen, we bleven toch de hele nacht buiten op het terras, met de nodige hapjes en drankjes (het was voor het eerst dat op de verkiezingsdag alcohol geschonken mocht worden), alle commentaren op de televisie volgen. Zo heb ik van dichtbij de overwinningstoespraak van Simitis en het dramatische aftreden van Evert meegemaakt. Als migrant had ik ineens het gevoel dat ik erbij hoorde. De volgende verkiezingen wil ik zeker meemaken. Lycnari, december 1996 boven

Vertaalbureau voor Grieks